Δωδεκάνησα ονομάζουμε το σύμπλεγμα νησιών και νησίδων ανάμεσα στη Σάμο, την Κρήτη και τα μικρασιατικά παράλια, στο νοτιοανατολικό τμήμα της Ελλάδας. Η διοικητική έδρα της περιοχής βρίσκεται στο πλέον ιστορικό νησί της Ρόδου, ενώ τα υπόλοιπα έντεκα νησιά απο τα οποία απαρτίζεται είναι η Πάτμος, η Κάλυμνος, η Κάρπαθος, η Νίσυρος, η Κως, η Αστυπάλαια, η Λέρος, η Σύμη, η Τήλος, η Κάσος και το Καστελόριζο.
Το όνομα «Δωδεκάνησος» πρωτοεμφανίζεται σε βυζαντινές πηγές του 8ου αιώνα, και δεν αφορούσε τα σημερινά Δωδεκάνησα, αλλά τα δώδεκα νησιά των Κυκλάδων που περιέβαλαν τη Δήλο. Ο όρος «Δωδεκάνησος» συνέχισε να χρησιμοποιείται για τις Κυκλάδες κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα και μέχρι τον 18ο αιώνα, τόσο στη δημώδη γλώσσα όσο και σε λόγια έργα. Η μεταφορά της ονομασίας στη σημερινή Δωδεκάνησο έχει τις ρίζες της στην οθωμανική κυριαρχία.
