Γεωγραφική θέση
Από την Ικαρία απέχει 10 μίλια, ενώ από τη Μικρασιατική ακτή χωρίζεται με δίαυλο πλάτους μόλις 1300 μ.Το μέγιστο μήκος της νήσου από Δ. προς Α. είναι 26 μίλια και το μέγιστο πλάτος της από Β. προς Ν. είναι 11 μίλια ενώ το μέγιστο υψόμετρο είναι 1443 μ. Η δε περίμετρος της ακτογραμμής της φθάνει τα 86 ναυτικά μίλια και η συνολική της επιφάνεια 477 τ.χλμ. Είναι γενέτειρα του μεγάλου μαθηματικού της αρχαιότητας Πυθαγόρα, του αστρονόμου και μαθηματικού Αρίσταρχου, του φιλόσοφου Επίκουρου και κατά πολλούς του Αισώπου.Η Σάμος είναι από τα ομορφότερα και πιο πράσινα νησιά της Ελλάδας. Εκτός από τις κορυφές του όρους Κερκετεύς όλο το υπόλοιπο νησί καλύπτεται από οργιαστική βλάστηση. Πυκνά δάση, ελιές, αμπέλια και οπωροφόρα καλύπτουν σχεδόν όλη την έκτασή της από τα υψώματα των βουνών μέχρι τις ακτές. Το νησί γνωρίζει μεγάλη τουριστική κίνηση τη θερινή περίοδο. Από όλα τα νησιά της Ελλάδας είναι εκείνο που βρίσκεται κοντινότερα στην Τουρκία, από την οποία τη χωρίζει το Στενό της Μυκάλης
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΑΜΟΥ
Αρχαιολογικές έρευνες επιβεβαιώνουν ότι η Σάμος κατοικείται από την 3η χιλιετία π.Χ. Οι πρώτοι εκείνοι οικιστές ήταν Πελασγοί, Κάρες και Λέλεγες. Σύμφωνα ωστόσο με την παράδοση, οι πρώτοι κάτοικοι της Σάμου κατάγονταν από την Κεφαλονιά και είχαν αρχηγό τον Αγκαίο και τον γιο του Σάμο, από τον οποίο έλαβε το όνομά του το νησί. Κατά τη διάρκεια του 13ου-9ου αιώνα π.Χ. εγκαταστάθηκαν Ίωνες και Επιδαύριοι, οι οποίοι λάτρευαν τη θεά Ήρα. Το νησί έγινε ιδιαίτερα γνωστό κατά τον 7ο αιώνα π.Χ., καθώς αναπτύχθηκε το εμπόριο και ιδρύθηκαν πολλές αποικίες στον ελλαδικό χώρο. Οι ντόπιοι μάλιστα υποστηρίζουν ότι οι Σαμιώτες ναυτικοί ήταν οι πρώτοι που μπόρεσαν να πλεύσουν ως τη βραχώδη χερσόνησο του Γιβραλτάρ. Στα χρόνια της τυραννίας του Πολυκράτη (6ος αιώνας π.Χ.), το νησί άκμασε και αποτέλεσε μια από τις μεγαλύτερες ναυτικές δυνάμεις εκείνης της εποχής. Τότε οικοδομήθηκαν και πολλά σπουδαία έργα, όπως τα τείχη της πόλης, ο ναός της Ήρας, το Ευπαλίνειο όρυγμα, το λιμάνι και τα ανάκτορα. Επίσης, σημαντικοί αρχαίοι μαθηματικοί, ποιητές και καλλιτέχνες (Πυθαγόρας, Θεόδωρος, Ευπαλίνος, Ανακρέων) έζησαν στο νησί κατά τη διάρκεια της τυραννίας του Πολυκράτη.
Στις αρχαίες πηγές η Σάμος εμφανίζεται με πολλά ονόματα: Υδρηλή, λόγω των πηγών της, Μελάμφυλλος, Μελάνθεμος, Φυλλίς και Ανθεμίς, για την πλούσια και ξεχωριστή χλωρίδα της, που τη χαρακτηρίζει μέχρι σήμερα, και Δόρυσσα, Δρυούσα και Κυπαρισσία για τα δέντρα της, που αποτέλεσαν την πρώτη ύλη για την ανάπτυξη της ναυπηγικής τέχνης. Πιθανότατα, τα περισσότερα από αυτά τα ονόματα να ήταν απλώς επίθετα, αφού, παράλληλα, το όνομα Σάμος εμφανίζεται σταθερά στις αρχαίες πηγές και μάλλον προέρχεται από μια αρχαία ρίζα (sama), που σημαίνει τόπο με ψηλά βουνά. Στις πηγές συναντάται και μία μεταγενέστερη παρετυμολογική αιτιολογική παράδοση, που ερμηνεύει το όνομα από τον Σάμο, γιο του Αγκαίου, του πρώτου μυθικού οικιστή του νησιού.
ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ ΤΗΣ ΣΑΜΟΥ
Σημαντικά αξιοθέατα του νησιού είναι τα εξής: Ηραίον Σάμου: Το Ηραίον Σάμου βρίσκεται 3 χιλιόμετρα δυτικά από το Πυθαγόρειο και είναι αφιερωμένο στην θεά Ήρα. Ευπαλίνειο Όρυγμα: Βρίσκεται δύο χιλιόμετρα από το Πυθαγόρειο στην αρχαία σήραγγα που μνημονεύεται από τον Ηρόδοτο ως το Αμφίστομο όρυγμα. Σπήλαιο του Πυθαγόρα: Βρίσκεται στους πρόποδες του Κέρκη και σύμφωνα με την παράδοση εδώ κατέφυγε για να κρυφτεί ο φιλόσοφος Πυθαγόρας. Αρχαίο Θέατρο: Βρίσκεται μόλις 2 χιλιόμετρα από το Πυθαγόρειο, στη διαδρομή προς την Ιερά Μονή Παναγίας Σπηλιανής και προς το δρόμο που οδηγεί στο Ευπαλίνειο Όρυγμα. Η αρχική του κατασκευή έχει υποστεί πολλές φθορές και καταστροφές. Σήμερα μένουν μόνο κάποια μέρη του. Στην ίδια θέση έχει κατασκευαστεί σύγχρονη ξύλινη κατασκευή στην οποία δίνονται παραστάσεις, κυρίως τους θερινούς μήνες, στα πλαίσια πολιτιστικών φεστιβάλ (Φεστιβάλ Μανώλης Καλομοίρης). Αρχαιολογικό Μουσείο Σάμου: Το μουσείο στεγάζεται σε δύο κτίρια. Το παλιό μουσείο του 1912, το λεγόμενο Πασχάλειον αρχαιοφυλάκειον και το νέο Μουσείο. Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Πυθαγορείου: Το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο περιλαμβάνει αγάλματα, επιτύμβιες στήλες, σαρκοφάγους, μαρμάρινους ανδριάντες και κεραμικά. Σημαντικό έκθεμα αποτελεί το καθιστό άγαλμα που αφιέρωσε ο Αιάκης στην Ήρα (540 π.Χ.) και το άγαλμα του Αυτοκράτορα Τραϊανού ύψους 2,7 μέτρων. Αρχαιολογική Συλλογή Πυθαγορείου: Η Αρχαιολογική Συλλογή του Πυθαγορείου που στεγάζεται στο ισόγειο του δημαρχιακού κτιρίου. Λαογραφικό Μουσείο του Πνευματικού Ιδρύματος Νικολάου Δημητρίου Μουσείο Βυρσοδεψίας στο Καρλόβασι.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Τουρισμός
Παραλίες
